بیماری ویتیلیگو
شاید شما هم با افرادی برخورد کرده باشید که پوست بدن آن‌ها پر از لک و پیس شده است، به این معنا که بخش‌هایی از پوست رنگدانههای خود را از دست داده و سفید یا قرمز شده است. به این لک و پیس‌ها ویتیلیگو می‌گویند که یک بیماری خود ایمنی است و اصلا به کسی سرایت نمی‌کند.
در برخی از افراد ویتیلیگو ریشه ژنتیکی دارد و در بعضی دیگر ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه های خطرناک ایجاد شود. در این بیماری رنگدانههای پوست تخریب می‌شوند یا گاهی کارکرد خود را از دست می‌دهند، در نتیجه لک و پیس‌ها بر روی پوست ایجاد می‌شوند. این لکه‌های اغلب به رنگ سفید هستند و کم‌کم زیاد می‌شوند و در بعضی موارد رنگ آن‌ها به صورتی یا قرمزی می‌زند.
دلایل ابتلا به ویتیلیگو
اصلی‌ترین دلیلی که افراد را با این بیماری درگیر می‌کند، ژنتیک است. در واقع عامل ایجاد کننده بیماری در ژن افراد مخفی شده است و در هر سنی ممکن است خود را نشان دهد. علاوه بر این عواملی مثل استرس زیاد، آفتاب سوختگی‌های شدید و تماس مداوم افراد با مواد شیمیایی نیز می‌توانند باعث بروز بیماری شوند.
ویتیلیگو به دلیل نشانه‌های ظاهری واضحی که دارد گاهی باعث ایجاد افسردگی‌های شدید در افراد می‌شود. لکه‌های ایجاد شده بر روی پوست ابتدا کوچک هستند ولی رفته رفته بزرگ می‌شوند و در کل بدن توسعه پیدا می‌کنند. این بیماری در همه افراد امکان بروز دارد ولی در افرادی که پوست تیره‌تری دارند این لک و پیس ها بیشتر به چشم می‌آیند. برای این افراد استرس مثل سم است و هرچه استرس و نگرانی در آن‌ها بیشتر باشد لکه‌ها بر روی پوست گسترده‌تر می‌شوند.
لکه‌های پوستی در ویتیلیگو در همه نقاط بدن می‌توانند شیوع پیدا کنند. در واقع در صورت، دور لب‌ها، گردن، پاها و دست‌ها و حتی منطقه تناسلی افراد لکه‌های این بیماری دیده می‌شود و کم‌کم بزرگ می‌شوند و کل منطقه را پوشش می‌دهند. در باور عامه دلیل بروز این بیماری پایه را مصرف برخی از مواد غذایی می‌دانند، برخی مردم معتقدند مصرف بیش از حد غذاهای سرد یا خوردن همزمان ماهی و ماست باعث ایجاد این لکه‌ها می‌شود.
علت بیماری ویتیلیگو
پوست ما از رنگ‌دانه‌هایی به نام ملانین تشکیل شده که از طریق سلول‌هایی به نام ملانومیت ساخته می‌شوند. اگر به هر دلیلی اختلالی در تولید ملانین به وجود بیاید رنگ پوست تغییر می‌کند و در اغلب موارد روشن‌تر می‌شود. علت بروز لک و پیس یا همان ویتیلیگو خیلی شناخته شده نیست. این بیماری ژنتیکی گاهی بر اثر یک استرس شدید یا گاهی یک آفتاب‌سوختگی شدید خودش را نشان می‌دهد.
بعضی از پزشکان علت بروز این بیماری را آسیب دیدن سلول‌های رنگ‌دانه‌ای توسط سلول‌های عصبی می‌دانند. در برخی از مواقع نیز علت بیماری مربوط به یک واکنش خود ایمنی است و در مواردی نیز رنگ‌دانه‌ها خودشان باعث از بین رفتن خودشان می‌شوند. این بیماری در افراد مختلف شدت و ضعف‌های گوناگونی دارد.
شدت‌های مختلف بیماری ویتیلیگو
ویتیلیگو خفیف
در این نوع از بیماری لکه‌های ایجاد شده کوچک هستند و افراد می‌توانند با انواع لوازم آرایشی آن‌ها را پوشش بدهند. این افراد نیاز چندانی به دارو درمانی و سایر روش‌های درمانی ندارند
ویتیلیگو متوسط
گاهی لکه‌های ایجاد شده بزرگ هستند و به سرعت رو به پیشرفت می‌روند. در این نوع از بیماری اگر روش دارو درمانی جواب درستی ندهد، پزشک با استفاده از فتوتراپی یا اشعه ماورا بنفش به کمک بیمار می‌آید.
ویتیلیگو شدید
در برخی افراد پوست به شدت درگیر می‌شود و لکه‌های ایجاد شده بخش زیادی از بدن را می‌پوشانند. در این نوع از بیماری پزشک با استفاده از داروهای مخصوص که باعث ضعیف شدن رنگدانههای پوستی می‌شوند کمک می‌کند که بخش‌های سالم پوست هم به کلی رنگ خود را از دست بدهند و با سایر قسمت‌ها یکدست و یک رنگ شوند.
انواع ویتیلیگو
ویتیلیگو در هر فرد به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند و در نواحی مختلفی گسترده می‌شود. به همین دلیل لازم است که قبل از هر اقدام درمانی نوع آن تشخیص داده شود. در این بخش در خصوص ویژگی‌های انواع مختلف این بیماری توضیحاتی را ارائه می‌دهیم تا شما با آگاهی بیشتری برای درمان آن اقدام کنید.
- ویتیلیگو جنرالازید
- ویتیلیگو سگمنتال
- ویتیلیگو مخاطی
- ویتیلیگو فوکال
- ویتیلیگو تریکوم
- ویتیلیگو یونیورسال
سن ابتلا به ویتیلیگو
این بیماری ارثی با به هم ریختن سیستم پوست خود را نشان می‌دهد و بر اساس نتایج مطالعات احتمال بروز آن از ۱۰ تا ۳۰ سالگی بیشتر است. اما در مواردی مشاهده شده که کودکان زیر ۱۰ سال هم با ویتیلیگو درگیر شده‌اند.
بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه از ۱۷۰ بیمار مبتلا ۹۶ بیمار، از سنین زیر ۱۲ سال درگیر شده‌اند و ۷۴ نفر دیگر بعد از ۱۲ سالگی به ویتیلیگو مبتلا شده بودند. مطالعات دیگری نشان داده است که این بیماری در دختران و خانم‌ها بیشتر بروز می‌کند و احتمال ابتلای پسران و مردان نسبت به خانم‌ها کمتر است.
ویتیلیگو به جز پوست می‌تواند موها را هم درگیر کند و باعث ایجاد سفیدی در قسمتی از موها بشود. یافته‌های علمی نشان‌دهنده آن است که افرادی که دارای گروه خونی B هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عوارض ویتیلیگو
افراد مبتلا به ویتیلیگو اغلب در روابط اجتماعی خود دچار مشکل می‌شوند و مشکلات روانی مانند کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و استرس زیاد برای آن‌ها به وجود می‌آید. استرس ناشی از نشانه‌های ظاهری بیماری و حضور در اجتماع می‌تواند عواقب خطرناکی برای مبتلایان به ویتیلیگو داشته باشد.
راهکارهای درمان ویتیلیگو
برای درمان ویتیلیگو سه روش درمانی وجود دارد. اولین راهکار دارو درمانی است. پزشکان با تجویز انواع کورتون سعی در درمان یا حداقل کنترل ویتیلیگو دارند. اگر دارو درمانی نتوانست شرایط ایده آل را فراهم کند، پزشکان به سراغ نور درمانی با لیزر یا استفاده از اشعه ماورا بنفش می‌روند.
در مرحله سوم پزشکان از روش سلول درمانی استفاده می‌کنند. در این روش سلول از بدن شخص سالم گرفته و طی فرایندی خاص به شخص بیمار منتقل می‌شود. البته این روش‌ها در بعضی افراد موثر نیستند، چرا که این بیماری ریشه ژنتیکی دارد و عوامل بیرونی تاثیر زیادی بر روی روند درمان آن می‌گذارند. به عنوان مثال هر لحظه امکان دارد زمانی که فکر می‌کنید بیماری به طور کامل درمان شده است یک شوک عصبی یا استرس لکه‌های جدید به وجود آورد.
با توجه به همه این موارد می‌توان گفت که درمان ویتیلیگو کار بسیار سختی است و از لحظه مشاهده علائم تا آخر عمر بیمار باید تحت مراقبت کامل باشد تا بتوان آن را کنترل و درمان کرد. اگر شخص بتواند از لحاظ روانی با بیماری خود کنار بیاید و به یک آرامش نسبی برسد روش‌های درمانی مثل برخی جراحی‌ها، نور تراپی و لیزر درمانی تا حد زیادی می‌توانند جلوی تشدید یا گسترش بیماری را بگیرند.
درمان‌های خانگی ویتیلیگو
- تغذیه
- ورزش
- خواب کافی
- فالوده سیب
- انار
- غذاهای گوشتی
- ادویه‌ها
از میان همه ادویه‌ها در طب سنتی به مصرف زعفران توصیه بیشتری شده است. زعفران یک ادویه گرم است و به رقیق شدن خون و آرامش اعصاب کمک می‌کند. ترکیب زعفران با برنج تا حد زیادی جلوی سردی برنج را می‌گیرد. همچنین مصرف معجون زعفران برای صبحانه هم بسیار مفید خواهد بود. شیر گرم را با ۲ قاشق عسل و ۱ قاشق زعفران آب کرده ترکیب کنید و با یک صبحانه عالی خود را در برابر گسترش بیماری ایمن کنید.
چه افرادی بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری ویتیلیگو قرار دارند؟
اگر در خانواده یک نفر به این بیماری دچار شده باشد، احتمال مبتلا شدن افراد دیگر هم است؛ چرا که ژنتیک و سابقه خانوادگی یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری است.
اگر فردی دارای یک بیماری خود ایمنی باشد امکان ابتلا به این بیماری را هم دارد ؟
عواملی مثل زایمان، استرس زیاد، آسیب‌های شدید بر اثر آفتاب سوختگی و بریدگی‌های عمقی می‌توانند باعث بروز ویتیلیگو بشوند.هرگونه تغییر در ژن افراد خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. افرادی که به بیماری سرطان پوست از نوع ملانوما مبتلا هستند هم در ردیف افراد در معرض خطر قرار دارند.
ویتیلیگو چه مناطقی از بدن را بیشتر درگیر می‌کند؟
این بیماری پوستی از دهان و چشم گرفته تا مچ دست و زیر بغل‌ها را درگیر می‌کند. کشاله ران و حتی دستگاه تناسلی افراد هم از این بیماری در امان نیستند. سوراخ ناف و بینی، دور دهان و نواحی مقعد هم می‌توانند درگیر بیماری شوند. در گاهی مواقع حتی موها هم درگیر این بیماری می‌شوند، به صورتی که تکه‌ای از موها کاملا به رنگ سفید درمی‌آید.
آیا خانم‌های مبتلا به ویتیلیگو می‌توانند باردار شوند؟
این بیماری خود ایمنی در بانوان شیوع بیشتری دارد و اکثر بانوان مبتلا از اینکه باردار شوند در هراس هستند. ولی باید گفته شود که در حین بارداری هیچ مشکلی برای جنین به وجود نمی‌آید.
البته با توجه به اینکه ویتیلیگو یک بیماری ژنتیکی است امکان ابتلای کودک در سنین بالاتر بیشتر است. اما این موضوع نشانه احتمال ۱۰۰ درصدی بروز این بیماری در فرزند شما نخواهد بود.